Probiyotikler bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi ile ilişkilendirilen besinlerdir. Probiyotiklerin tarihi, Yunanlılar ve Romalılar tarafından tüketimleri tavsiye edilen ve iyi bilinen peynir ve fermente ürünlerin ilk kullanımına dayanmaktadır. Sütlü gıdaların fermantasyonu, gıdaların korunması için en eski tekniklerden biridir.
Bazı bakterilerin oynadığı yararlı rolün özgün modern hipotezi ilk olarak Rus bilim insanı ve Nobel ödüllü Elie Metchnikoff tarafından bulunmuştur. 1907'de normal bağırsak mikrobiyotasının bir parçası olan clostridia gibi proteolitik bakterilerin, proteinlerin sindiriminden fenoller, indoller ve amonyak içeren toksik maddeleri ürettikleri bulunmuştur. Bu bilgiler ışığında zaman içerisinde probiyotiklerin vücut sağlığı ve sindirim sistemi açısından rolü de belirginleşmeye başlamıştır.
Vücudumuz için iyi olan bu bakterilerin araştırmalarla kanıtlanmış pek çok faydası bulunmaktadır:
Sindirim ile ilgili bir diğer takviye olan bira mayası hakkında bilgi edinmek için “Bira Mayası Nedir, Nasıl Kullanılır?” yazımızı inceleyebilirsiniz.
Probiyotiklerde kullanılan en yaygın bakteri türleri (yaklaşık 3000 civarında) Lactobacillus veya Bifidobacterium türleridir. Bakteriler genellikle dondurularak kurutulur ancak hayatta kalır. Takviyeyi aldığınızda, sindirim sisteminizde ısınırlar ve tamamen aktif hale gelirler. Yutmak için kapsül veya tablet olarak ayrıca yiyeceklerin üzerine dökmek için toz halde satılırlabilirler. Dozajlar ürüne göre değişir, bu nedenle probiyotikler için genel doz önerisi yapılamaz. Bununla birlikte, yetişkinler için ortak dozajlar günde 5 milyar ila 10 milyar koloni oluşturan birim arasındadır. Genel olarak günde sadece bir doz probiyotik almanız önerilir.
Probiyotik alan bazı kişilerde ilk birkaç gününde gevşek dışkı sorunu yaşanabilir, ancak bu durum geçicidir. Yemeğin sonunda probiyotik almak semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
Probiyotiklerin size yardımcı olup olamayacağı konusunda doktorunuza danışmadan probiyotik almaya başlamamalısınız.
Soğuk içecekler için tatlandırıcı olarak kullanılan agave şurubunun ne olduğunu hakkında bilgi edinmek için “Agave Şurubu Nedir, Nasıl Kullanılır?” makalesine de göz atabilirsiniz.
Canlı mikrobiyal gıda katkıları olarak probiyotiklerin en bilinenleri laktik asit bakterileri ve bifidobakterilerdir (11).
Laktik asit bakterileri, laktozu parçalayan enzim olan laktaz veya süt şekeri üretir. Bu bakteriler ayrıca laktik asit üretir. Laktik asit, kötü bakteri popülasyonunu kontrol etmeye yardımcı olur. Ayrıca kas yakıtı görevi görür ve vücudun mineral emilimini arttırır.
Bifidobakteriler ise, bağışıklık sistemini destekler. Bağırsaktaki zararlı bakterilerin büyümesini sınırlar ve vücudun kullanabileceği besinler için laktozu parçalamaya yardımcı olur.
Mehmet Ali Yıldırım
Cycling Master Instructor