Zerdeçal Nedir, Nasıl Kullanılır?

Zerdeçal Hint safranı adı ile anılan, içerisindeki aktif madde kurkumin (kürkümin) ile öne çıkan bir bitkidir. Köri sosunun da ana malzemelerinden bir tanesidir. Zerdeçal günümüzde gıdadan kozmetiğe birçok alanda kullanılmaktadır. Zerdeçal yağı, zerdeçal takviyesi ve zerdeçal tozu kullanımı yaygın ürünlerdir. Bu yazımızda zerdeçal nedir ve zerdeçal nasıl kullanılır konularına detaylı bir şekilde değindik.

Zerdeçal Hint safranı adı ile anılan, içerisindeki aktif madde kurkumin (kürkümin) ile öne çıkan bir bitkidir. Köri sosunun da ana malzemelerinden bir tanesidir. Zerdeçal günümüzde gıdadan kozmetiğe birçok alanda kullanılmaktadır. Zerdeçal yağı, zerdeçal takviyesi ve zerdeçal tozu kullanımı yaygın ürünlerdir. Bu yazımızda zerdeçal nedir ve zerdeçal nasıl kullanılır konularına detaylı bir şekilde değindik.

Zerdeçal Nedir?

Zerdeçal (Curcuma longa), Hindistan, Çin ve Güney Doğu Asya'da baharat, gıda koruyucu ve renklendirici malzeme olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Zerdeçal kökü ile zerdeçal karıştırılmamalıdır. Zencefil ile botanik olarak akraba olan zerdeçal büyük dikdörtgen yaprakları olan ve genellikle dallı, kahverengimsi sarı renkte oval veya dikdörtgen rizomları olan kısa bir sapa sahiptir. Zerdeçal çok yıllık bir bitkidir.

Zerdeçal, Çin ve Güney Doğu Asya da dahil olmak üzere Asya ülkelerinde baharat, koruyucu ve renklendirici madde olarak kullanılmaktadır. Ayrıca uğurlu sayılmakta ve dini ritüellerin bir parçası da olmaktadır. Hint Yarımadası ve Güneydoğu Asya'ya özgü olan zerdeçal 20 ila 30 °C arası sıcaklıklar ve ciddi miktarlarda yıllık yağış alan yerlerde yetişmektedir. Bitkiler her yıl rizomları (toprak altı bitki gövdesi) için hasat edilir.

Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?

Zerdeçal, güçlü biyoaktif bileşikleri ile kullanabileceğiniz en etkili besin takviyelerinden biridir (1). Birçok profesyonel ve yüksek kaliteli çalışma, zerdeçalın vücudunuz için pek çok faydası olduğunu göstermektedir:

• Zerdeçalın içindeki kurkumin maddesi doğal bir inflamatuar bileşiktir (2, 3).
• Zerdeçal, vücudun antioksidan kapasitesini önemli ölçüde artırır (4, 5).
• Kurkumin beyin fonksiyonunda gelişme sağlayabilir ve nörolojik rahatsızlık riskini azaltabilir (6, 7, 8).
• Kurkumin kalp hastalığı riskini azaltabilir (9).
• Kurkumin Alzheimer hastalığının önlenmesinde rol oynayabilir (10, 11).
• Artrit problemlerine fayda sağlayabilir (12, 13).
• Depresyonla mücadelede destek sağlayabilir (14).
• Kurkumin yaşlanmayı geciktirebilir ve yaşa bağlı kronik hastalıklarla mücadele edebilir (15).

Zerdeçal Zararları Nelerdir?

Zerdeçal tüketim miktarı için tolere edilebilir maksimum tüketim miktarı belirtilmemiştir. Genel bir kural olarak, takviye ürün etiketlerinde belirtilen dozaj önerilerinin aşılmaması gerekir.

Zerdeçal Nasıl ve Ne Zaman Tüketilir?

Zerdeçalın en sık kullanımı çay ve baharat şeklindedir. Zerdeçal çayı yapmak için yaklaşık 1 litre kaynamış suya 1-2 tatlı kaşığı toz zerdeçal eklenerek demlenebilir. Demleme işlemi 10 dakika sürmelidir. Daha sonra zerdeçal tozu sudan süzülerek çayı içilebilir. İçerisine isteğinize göre bal, zencefil, karabiber, bitkisel süt ya da hindistan cevizi yağı ekleyebilirsiniz.

Zerdeçal Asya yemeklerinde yaygın olarak kullanılır. Toz zerdeçal körideki ana baharat olarak da bilinmektedir. Acı bir tada sahiptir. Köri tozları, hardal, kepekli ürünler ve peynirleri tatlandırmak ya da renklendirmek için sıklıkla kullanılır. Gıda ve kozmetik maddelerini renklendirmede etkili olan curcumin adında sarı renkli bir kimyasal içerir.

Zerdeçal ekstresi yağı parfümlerde kullanıldığı gibi aynı zamanda gıda imalatında; zerdeçal reçinesi aroma ve renk bileşeni olarak kullanılmaktadır.

Çiğ olarak kullanılmayacağı durumlarda, rizomlar yaklaşık 30-45 dakika suda kaynatılır ve daha sonra sıcak fırınlarda kurutulur. Birçoğu renklendirici ve aroma maddesi olarak tüketilir. Asya mutfağında köri sosu ve gıda boyası olarak da yer almaktadır. Zerdeçal tozu; acı, biber benzeri bir tada sahiptir ve hardal benzeri bir aroma barındırmaktadır.

Ananas bitkisinin her yerinde mevcut olan ve birçok alanda kullanılan ananas ekstresinin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını öğrenmek için “Ananas Ekstresi Nedir, Nasıl Kullanılır?” yazısına göz atın!

Not: Herhangi bir sağlık sorununuz veya düzenli bir biçimde kullandığınız ilaç varsa, doktorunuza ya da konunun uzmanı bir kişiye danışarak tüketmeniz tavsiye edilir!

Sıkça Sorulan Sorular

Toz Zerdeçal Nasıl Kullanılır?

Zerdeçal tozu, birçok yemeğe ve içeceklere eklenebilen harika bir baharattır. Lezzeti ve insan sağlığına faydaları sayesinde, vücudunuz desteklerken aynı zamanda yediğiniz yemekleri lezzetlendiren mükemmel bir tada sahiptir.

Zerdeçal tozunu smoothielerde veya salatalarda kullanabilirsiniz. Hardal da dahil olmak üzere yediğiniz sarı yiyeceklerin bazılarına zerdeçal eklenmiş olabilir.

Günde Kaç Kaşık Zerdeçal Tüketilmelidir?

Zerdeçalın antienflamatuar etkilerinden faydalanmak istiyorsanız, günde 500 ile 1.000 miligram aralığında kurkumin almanız önerilir. Kendi başına kullanıldığında, bir çay kaşığı taze veya öğütülmüş zerdeçal 200 miligram kurkumin içerir.

Zerdeçal Çayı Ne Zaman İçilir?

Yemekten önce veya sonraki en az 3 saatlik dilim zerdeçal çayı tüketmek için en ideal zamandır. Zira bu süreç, kurkumin emiliminin en yüksek olduğu zaman dilimidir. Aynı zamanda yağ içeren tariflere zerdeçal eklemek, kurkumin emilimini arttıracaktır.

Zerdeçal Kaç Dakika Kaynatılır?

Zerdeçal çayı, saf zerdeçal tozundan ve rendelenmiş veya öğütülmüş kuru zerdeçal kullanılarak hazırlanır. Genellikle çay olarak satılan fermente zerdeçal preparatların biyolojik olarak mevcut veya emilebilir kurkumin konsantrasyonlarının daha yüksek olduğu iddia edilmektedir. Zerdeçal çayı yapmak için:

• 4 su bardağı suyu kaynatın
• 1-2 çay kaşığı öğütülmüş, rendelenmiş veya toz zerdeçalı suya ekleyin
• Karışımı yaklaşık 10 dakika boyunca kaynatın
• Çayı süzerek bir kaba aktarın ve yaklaşık 5 dakika soğumasını bekleyin.
• Zerdeçal çayının tadını güzelleştirmek için bal, limon, süt ekleyebilir ve hatta karabiber de ekleyerek emilimi hızlandırabilirsiniz.
• Karabiber, kurkuminin biyoyararlanımını %2000'e kadar artırır.

Zerdeçal Acı mı?

Zerdeçal keskin, acı bir tada sahiptir. Genelde körili yemeklerde veya Güney Asya yemeklerinde kullanılır. Hindistan cevizi sütü, zerdeçalı pişirirken yaygın olarak kullanılır. Çünkü hindistan cevizi sütü, zerdeçalın aşırı kullanımından kaynaklanabilecek acı tadı azaltır.  Zerdeçal ekleyerek pişirdiğiniz yemeklerinizdeki acıyı seyreltmek için hindistan cevizi sütü kullanabilirsiniz.

Zerdeçal Alerjiye İyi Gelir mi?

Zerdeçal, anti-enflamatuar özellikleri ile bilinir. Zerdeçalın aktif bileşeni kurkumin, iltihap kaynaklı birçok hastalığın semptomlarını azaltmaya ve alerjik rinitin neden olduğu şişlik ve tahrişi en aza indirmeye yardımcı olabilir.

Zerdeçalın mevsimsel alerjiler üzerindeki etkileri insanlarda kapsamlı bir şekilde incelenmemiş olsa da bu konuda yapılan hayvan çalışmaları umut vericidir. Yapılan çalışmalardan birinde, farelerdeki alerjik semptomların zerdaçal ile tedavi edilebildiği ve azaldığı gözlemlenmiştir.

Zerdeçal Demir Eksikliği Yapar mı?

Son zamanlarda zerdeçal takviyesinin demir eksikliği gibi bir yan etkisi olması ihtimali üzerinde de araştırmalar yapılmaktadır. Ancak zerdeçalın demir emilimini azaltması ve demir değerlerini düşürme potansiyeli olması çok da korkulacak bir durum değildir. Üstelik, başka rahatsızlıklar sebebiyle bu etkilere ihtiyaç duyan kişiler için zerdeçal, klinik ortamlarda tedaviye destek olarak kullanılabilmektedir. Örneğin, vücudunda demir depolanmasıyla ilgili bozukluk yaşayan kişilerde zerdeçal, demir seviyelerinin kontrol edilmesine doğrudan fayda sağlayabilir. Antienflamatuar ve hepatoprotektif etkileri de bu hastalar için ideal bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilir

Zerdeçal Hamilelere Zararlı mı?

Hamilelik sırasında zerdeçal genellikle yiyecek ve içeceklerde bulunan miktarlarda tüketildiğinde güvenlidir. Çoğu uzman, hamile kadınların kurkumin içeren takviyeleri tüketmekten kaçınmaları gerektiği konusunda hemfikirdir. Araştırmacılar gerçek risklerini doğrulayamasalar da çok miktarda kurkumin tüketen hamile kadınların erken doğum veya düşük yapma potansiyeli olduğunu belirtmişlerdir. Özellikle dengeli beslenmenin bir parçası olarak zerdeçal tüketimi, hamile kadınlara anti-inflamatuar faydalar da sağlayabilir.

Hamileyken veya emzirirken zerdeçal kullanma konusunda endişeleri veya soruları olanlar kadınların doktorlarına başvurmaları en doğrusudur.

Zerdeçal Soğuk Algınlığına İyi Gelir mi?

Zerdeçal yüksek derecede antioksidan ve anti-bakteriyel özelliklere sahip olduğundan, soğuk algınlığı ve grip semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. Araştırmacılar, zerdeçalın hücre dışı bulaşıcı virüslerin seviyelerini güçlü bir şekilde azaltarak düzenlediği için belirli virüslerle mücadele edebileceğini düşünmektedirler.

Zerdeçal Yüze Sürülür mü?

Akne ve sonucunda ortaya çıkan yara izlerini azaltmak için zerdeçal içeren bir yüz maskesi uygulamayı deneyebilirsiniz. Antienflamatuar özellikler gözenekleri ve cildi sakinleştirebilir. Zerdeçalın yara izlerini azaltmaya yardımcı olduğu düşünülmektedir. Ayrıca zerdeçal sivilceli cildinizin temizlenmesine yardımcı olabilir. Ancak zerdeçala alerjiniz varsa, doğrudan cilt teması tahrişe, kızarıklığa ve şişmeye neden olabilir.

Zerdeçalı yüzünüzden önce kolunuza ufak miktarda uygulayıp 24 ile 48 saat aralığında bekleyerek nasıl tepki verdiğini test edebilirsiniz.