İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
Tribulus terrestris ya da diğer adıyla demir dikeni; küçük yapraklı bir bitkidir (1). Avrupa, Asya, Afrika ve Orta Doğu'nun bazı bölgeleri de dahil olmak üzere birçok yerde yetişir (2). Bitkinin hem kökü hem de meyvesi geleneksel Çin tıbbında ve Hint Ayurveda tıbbında kullanılmıştır. Geleneksel olarak insanlar bu bitkiyi; libidoyu artırmak, idrar yolunu sağlıklı tutmak ve şişliği azaltmak gibi çeşitli potansiyel etkiler için kullanmışlardır (3).
Bu yazıda demir dikeni tribulusun ne olduğu, ne işe yaradığı ve faydalarının yanı sıra nasıl ve ne zaman kullanılması gerektiği gibi konuları ele alıyoruz.
Tribulus terrestris, Güney Avrupa, Güney Asya, Afrika ve Kuzey Avustralya’ya özgü bir bitkidir. Ilıman ve tropikal bölgelerde kolayca yetişir. Kurak, verimsiz topraklara ve çöl benzeri iklimlere iyi uyum sağlar (4).
Özellikle cinsel sağlık üzerindeki potansiyel etkileri araştırılan tribulus hem erkek hem de kadınlarda üreme fonksiyonunu desteklediği ortaya konmuştur. Bunu da LH, FSH ve testosteron gibi hormonları etkileyerek yapar. Ayrıca cinsel isteği artırabilir, sperm kalitesini iyileştirebilir ve özellikle polikistik over sendromu (PCOS) ile ilgili olanlar dahil, kısırlık sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir (5). Ek olarak, flavonoidler ve alkaloidler ise vücudu zararlı maddelerden koruyarak iltihapların azalmasına yardımcı olur (6).
İlginizi Çekebilecek Ürünler!
Yüzyıllardır geleneksel tıpta olarak kullanılmasına rağmen tribulus takviyeleri; cinsel sağlık ve atletik performans gibi konulardaki umut vadeden özellikleri nedeniyle son zamanlarda popüler hale gelmiştir (4).
Tribulus faydalarını daha yakından inceleyecek olursak:
Bazı araştırmacılar cinsel dürtüleri azalmış erkeklerin iki ay boyunca günde 750-1.500 mg tribulus terrestris tükettiklerinde, cinsel arzularının %79 arttığını aktarır (5, 6).
Tribulus terrestris cinsellik üzerine yapılan bir diğer araştırma, libidoları çok düşük olan kadınların %67'si 90 gün boyunca 500-1.500 mg arasında takviye aldıktan sonra cinsel isteklerinde artış yaşadıklarını belirtmiştir (7).
Diğer çalışmalar da bitkiyi içeren takviyelerin düşük libidosu olan kadınlarda cinsel isteği, uyarılmayı ve tatmini artırdığını bildirir (8).
Tribulus terrestris, sporcular arasında popüler bir takviyedir. Uzun süreli yoğun egzersiz, testosteron üretimini bastırabilir ve bu da atletik performansı olumsuz etkileyebilir (9). Tribulus takviyesinin, testosteronu artırarak performanstaki bu durgunluğu önleyebileceği düşünülür.
Ancak 2017 yılında yüksek düzeyde eğitimli bir grup boksörün yer aldığı başka bir çalışmada, tribulus terrestris takviyesi kullanıldığında kas kütlesinde veya testosteron düzeylerinde herhangi bir iyileşme tespit edilmemiştir. Bununla birlikte, eğitimli boksörlerin daha az kas hasarı yaşadıkları ve performanslarında iyileşme görüldüğü aktarılır (10).
Hayvan çalışmalarında, tribulus terrestris'in kan damarlarını gevşeterek kan basıncını düşürebildiği belirtilir (11). Ancak bu bitkisel takviyenin insanlara aynı faydayı sağlayıp sağlamadığı açık değildir.
Böbrek taşları şiddetli karın ağrısına neden olan yaygın bir durumdur. Geleneksel Çin ve Ayurveda tıbbında tribulus terrestris böbrek taşı rahatsızlığının tedavisinde kullanılır (12).
Bitki idrara çıkmayı artırarak böbrek taşı riskini azaltabilir. Ancak tribulus terrestrisin böbrek taşları üzerindeki potansiyel sağlık yararlarına ilişkin güncel araştırmalar hayvan çalışmaları ile sınırlıdır (13).
Tribulus aşırı ve yanlış kullanımda mide bulantısı, kusma ve ishal gibi şikayetlere yol açabilir, özellikle de antidepresanlarla birlikte kullanıldığında dikkatli olmak gerekir (14). Bu nedenle önerilen doz ve talimatlara uyarak tüketilmesi oldukça önemlidir.
Tribulus kullanım şekli, bireyin amacına ve sağlık durumuna bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Bilimsel kaynaklara göre genellikle standartlaştırılmış ekstrakt formunda, kapsül ya da toz olarak alınır. Etkinliği saponin içeriğine bağlıdır; %40–60 saponin oranına sahip ürünlerde önerilen günlük doz 250–750 mg’dır ve bu miktar genellikle 1–3 doza bölünerek kullanılır. Sporcular arasında antrenman öncesi veya sonrası kullanım yaygın olmakla birlikte, yemekle birlikte almak biyoyararlanımı artırabilir. Ancak piyasadaki ürünlerin kalitesi farklılık gösterebilir, bu nedenle güvenilir ve standartize edilmiş ürün tercih edilmelidir (16, 17, 18).
Eğitimli crossfit sporcuları üzerinde yapılan bir araştırmada, 6 hafta boyunca günde 770 mg tribulus takviyesi uygulanmıştır. Çalışmada, iltihaplanma ve oksidatif stres göstergelerinde iyileşme görülmüştür. Performansta belirgin bir artış gözlemlenmemiş olsa da tribulus kullananlar arasında antioksidan korumanın arttığı ve bu nedenle antrenman öncesi veya sonrası kullanımının faydalı olabileceği belirtilmiştir (19).
Sporcular üzerinde yapılan bir diğer araştırmada ise antrenmanlara ara verildiği dönemde Tribulus terrestris kullanımının testosteron seviyelerinin korunmasına ve egzersiz sonrası testosteronun daha hızlı toparlanmasına yardımcı olduğu görülmüştür. Bu bulgular, sabah saatlerinde ya da egzersiz öncesinde kullanımın daha uygun olabileceğini göstermektedir (20).
Tribulus terrestris üzerine yapılan araştırmalar, sağlıklı yetişkinlerde bu bitkinin özellikle standart takviye formlarında ve kısa süreli kullanımlarda iyi tolere edildiğini göstermektedir.Kısa dönemli kullanımlarda belirgin bir güvenlik sorunu bildirilmemiştir. Bununla birlikte, uzun süreli ve yüksek doz kullanıma ilişkin veriler oldukça sınırlıdır. Bu nedenle daha uzun süreli ve günlük kullanımı düşünenlerin, olası yan etkiler için bir doktora danışması tavsiye edilir (21).
Bilimsel araştırmalar bu konuda karışık sonuçlar vermektedir. Bazı klinik çalışmalar, özellikle testosteron seviyesi düşük olan erkeklerde, tribulus terrestris kullanımının testosteron seviyelerini destekleyebileceğini ve cinsel işlev üzerinde olumlu etkiler sağlayabileceğini göstermiştir. Ancak sağlıklı ve genç bireylerde yapılan birçok araştırmada testosteron seviyelerinde anlamlı bir artış gözlemlenmemiştir. Bu nedenle herkes için geçerli ve kesin bir testosteron artırıcı etki bilimsel olarak kanıtlanmış değildir (22, 23).
Mevcut bilimsel araştırmalarda, tribulus terrestrisin doğrudan kilo aldırıcı bir etkisi olduğuna dair güçlü bir kanıt bulunmamaktadır. Bu bitki genellikle enerji, dayanıklılık ve hormon dengesi üzerine olası etkileri nedeniyle araştırılmıştır. Dolaylı olarak, bazı kişilerde iştahın artmasına veya egzersiz performansının yükselmesine bağlı olarak kilo değişiklikleri gözlemlenebilir. Ancak bu durum kişiden kişiye farklılık gösterir ve herkes için geçerli değildir. Dolayısıyla, tribulus terrestrisin tek başına kilo aldırıcı bir özelliği kanıtlanmamıştır. Kilo değişimleri daha çok yaşam tarzı, beslenme düzeni ve bireysel farklılıklarla ilişkilidir (17).
Bilimsel araştırmalarda tribulus terrestrisin sperm sayısı ve kalitesi üzerindeki etkileriyle ilgili farklı sonuçlar elde edilmiştir. Bazı çalışmalar, özellikle sperm hareketliliği ve canlılığında iyileşme olabileceğini öne sürmektedir. Ancak her çalışmada aynı sonuçlar elde edilmemiştir ve kesin bir etki ortaya koymak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Bu nedenle tribulus terrestrisin sperm artırıcı etkisi olduğuna dair bazı bulgular olsa da bu etki tüm bireylerde geçerli değildir ve kesin olarak kanıtlanmamıştır (24).
İnternet sitemizde satışa sunulan ürünler sporcu gıdası ve gıda takviyesi kategorilerinde ürünlerdir, kesinlikle beşeri tıbbi ürün veya ilaç değildir.
Reçete ile satılmazlar, doktor onayı gerektirmezler. Şirketimiz ilaç satışı yapmamaktadır, bu yüzden satılan ürünlerin çeşitli hastalıkları önleyici ya da
tedavi edici özellikleri yoktur. Ürünler sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzenin yerine geçmez. Amacımız tüketiciye en doğru bilgiyi sunabilmek olup,
yer verilen içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır, ürünlerin kullanımına yönelik hiçbir taahhüt veya tavsiye yerine geçmez.
Sitemizde satılan ürünler ile ilişkili olarak kullanılan tüm logo, marka ve patentli haklar ilgili hak sahiplerine aittir. Yanlış anlaşılan veya
yanıltıcı bulunan ibareler bulunması durumunda lütfen sitemizden bildirimde bulununuz. Tüm ürünlerimiz %100 orjinal olup, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı onaylıdır.
