Kahve Çekirdeği Nedir, Nasıl Kullanılır?

10.845 Görüntüleme

Kahve Çekirdeği Nedir?

Kahve, dünyanın sıcak ve tropikal iklime sahip bölgelerinde yetişebilen bir bitkidir. Arabica, Robusta, Liberica ve Excelsa başta olmak üzere birçok çeşide sahiptir. Suda çözünemeyen kahve çekirdeklerinin aromasını suya ve süte karıştırması ile ortaya çıkan enfes tat kahvenin tüm dünyanın en sevilen içeceklerinden biri olmasını sağlamıştır. Günümüzde ısıl işlem görerek suda çözünebilir çeşitleri üretilmiş olmasına rağmen gerçek kahve çekirdeklerinden elde edilen kahve birçok kişi için vazgeçilmez bir üründür.

Kahve çekirdeği kahve bitkisinin en önemli bölümüdür. Genellikle kiraza benzetilen kırmızı veya mor meyvenin içindeki çukurda yer alır. Kahve bitkisinin ekonomik olarak önemli iki çeşidi bulunmaktadır. Bu çekirdek çeşitleri Arabica ve Robusta’dır. Dünya çapında üretilen kahvenin %60'ı Arabica ve %40'ı Robusta türü kahve çekirdekleridir (1). Arabica çekirdekleri %0,8–1,4 oranında kafeinden, Robusta ise %1.7-4 oranında kafeinden oluşmaktadır (2). Dolayısı ile kafeinden gelen etki Robusta kahve çekirdeklerinde daha yoğundur.

Kahve, dünyanın en çok tüketilen içeceklerinden biri olduğundan, kahve çekirdekleri önemli bir ihracat ürünüdür. Brezilya dünyanın toplam kahve ihracatının %45'ini sağlamaktadır, bu kahvenin büyük bir kısmı Brezilya’da yetişmektedir (3).

Kahve bitkisi, kiraz benzeri ve çeşitli katmanlardan oluşan, drupes adı verilen küçük kırmızı meyveler içinde yetiştirir:

meyvenin derisi olan ekzokarp,
meyvenin etli kısmı mezokarp,
çekirdeğin ilk tabakası parşömen,
ve çekirdeğin ikinci tabakası olan gümüş deri.

Tüm bu katmanların altında çekirdeğin kendisine ulaşırsınız.

Meyvelerin yapısı hemen hemen aynı olmasına rağmen, çekirdeklerin rengi ve şekli çeşidine bağlı olarak değişir. Dünyada yaklaşık 60 çeşit kahve bitkisi yetişmektedir, bunlardan sadece yirmi tanesi kahve üretmek için kullanılabilecek meyveler üretmektedir. Meyvelerin hepsi iklim ve sıcaklığa bağlı olarak farklı özelliklere sahiptir.

Kahve Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir?

Birçok çalışma kahvenin bir içecek olarak faydalarını incelemiş olsa da, çok azı kahve çekirdeği yemenin etkilerini araştırmıştır. Kahve çekirdekleri üzerinde yapılan araştırmalarda gözlemlenen bazı potansiyel faydalar aşağıdaki gibidir:

Kahve, kafein adı verilen bir uyarıcı madde içerir. Kafein dünyada en çok tüketilen psikoaktif maddedir ve insanların daha az yorgun hissetmelerine ve enerji seviyelerini artırmalarına yardımcı olabilir (4).
Birçok çalışma, kafeinin yağ yakımını artırabileceğini ve metabolizma hızını artırabileceğini göstermektedir (5).
Kafein, vücut yağını parçalayarak serbest yağ asitlerini vücut için kullanılabilir yakıt haline getirir. Bu özelliği ile kafeinin fiziksel performansı ortalama olarak %11-12 oranında artırabileceği gözlemlenmiştir (6).
Birçok gözlemsel çalışma, kahve içenlerin tip 2 diyabet riskinin içmeyenlere oranla çok daha düşük olduğunu göstermektedir (7).
Kahve, depresyon riskini azaltabilir (8).
Kahve çekirdeklerindeki besin maddelerinin çoğu demlenmiş kahvede de kendini korur. Kahve riboflavin, pantotenik asit, manganez, potasyum, magnezyum ve niasin gibi birkaç önemli vitamin ve mineral içerir.
Kahve güçlü antioksidanlar açısından zengindir. Birçok insan kahveden, meyve ve sebzelerden aldığından daha fazla antioksidan alır (9).

Kahve Çekirdeği Nasıl Tüketilir?

Kahve çekirdeği tüketilmeye başlandığından beri farklı ülkeler ve farklı kültürler kendilerine has kahve öğütme teknikleri bulmuşlardır. Kahve çekirdeğini işlemenin ve tüketmenin bu nedenle tek bir yolu yoktur ve her bir yöntem kendine has farklı bir lezzete sahiptir:

En çok tercih edilen kahve çekirdeği demleme ve tüketme yöntemleri arasında Drip, Chemex, French Press, Moka Pot ve Türk kahvesi bulunmaktadır.

Kahve Çekirdeği Nasıl İşlenir?

Kahve çekirdeklerini işlemek için öncelikle iki yöntem kullanılır. İlki "ıslak" yöntem olarak adlandırılır. "Yıkama" ise tarihsel olarak Orta Amerika ve Afrika bölgelerinde daha fazla kullanılan bir yöntemdir. Çekirdekler meyvelerden ayrılır ve daha sonra tohumlar fermente edilir. Yaklaşık iki gün boyunca çekirdekler suda bekletilir. Bu, tohumların etrafında yapışkan bir hamur oluşturup onları yumuşatır. Sonra bu hamurumsu yüzey su ile yıkanarak çıkarılır.

Daha ucuz ve daha basit olan "kuru işleme" yöntemi, Brezilya'da ve Afrika'nın çoğunda düşük kaliteli kahve çekirdekleri için kullanılmaktaydı. Ancak şimdi iyi yapıldığından daha yüksek kalitede kahve çekirdeği üretmeye imkan tanımaktadır. Dallar ve diğer yabancı cisimler, meyvelerden ayrılır, daha sonra meyveler güneşte, betonda, tuğlada veya 2–3 hafta boyunca yataklarda ayrıştırılır. En sonunda da düzenli olarak kurumaya götürülür.

Yeşil kahve çekirdeği, olgunlaşmamış çiğ kahve çekirdeği anlamına gelmektedir. Taze kahve çekirdeği şeklinde de ifade edilen bu olgunlaşmamış çeşit diğerleri gibi belirli aşamalardan geçirilip kullanılır. Bunlar dış hamur ve müsilajı (hamurumsu yumuşak dış yüzey) çıkarmak için ıslak veya kuru yöntemlerle işlenmektedir. Olgunlaştıklarında, kahverengiden sarıya veya kırmızımsı bir renge dönüşürler. Yeşil kahve çekirdeklerinde, kafein gibi uçucu olmayan bileşikler, böcek ve hayvanların onları yemesini engeller. Ayrıca, hem uçucu olmayan hem de uçucu bileşikler, kavrulunca kahve çekirdeğinin lezzetine katkıda bulunur. Kahve çekirdeği filtre kahve haline geldiğinde ise tüketicilerin sadece demlemesi veya farklı tatlı ve yiyeceklere eklemesi için yeterli olmaktadır.

Kullanımı son yıllarda artan ve çeşitli faydaları bulunan yeşil çay hakkında da ayrıntılı bilgi sahibi olmak için “Yeşil Çay Nedir, Nasıl Kullanılır?” yazımızı okuyabilrisiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Kavrulmuş Kahve Çekirdeği Nasıl Kullanılır?

Kavrulmuş kahve çekirdeği, çekilerek ve demlenerek kullanılabilmektedir. Çiğ kahve çekirdeği, kavrulmuş kahve çekirdeği ve filtre kahve çekirdeği gibi farklı çeşitleri farklı demleme teknikleri için kullanılır.

Kahve Çekirdeği ile Neler Yapılır?

İnsanlar genellikle kahve demledikten sonra geride kalan telveleri ve çekirdek artıklarını atarlar. Ancak kahve ev ve bahçeniz için birçok pratik kullanıma sahiptir ve güzellik rutininizi şekillendirmenize bile yardımcı olur.

Kahve çekirdeğini;