Hormonlar, çok hücreli organizmalarda salgı bezleri tarafından üretilen, fizyoloji ve davranışı düzenlemek için organları harekete geçirecek sinyalleri veren maddelerdir. Hormonlar, çoğunlukla üç sınıftan oluşan çeşitli kimyasal yapılara sahiptir:
Vücuttaki çeşitli dokular, kan ve diğer vücut sıvılarına hormon salgılar. Vücudunuzun beyninizden cildinize, kalbinize, böbreklerinize ve kaslarınıza kadar her bölümü özel bir göreve sahiptir. Dokular bu görevleri yapabilmek için endokrin sisteminden komut alırlar. Endokrin sistemi bezleri, vücudun her bir bölümüne ne yapacağını, ne zaman ve ne kadar süre çalışacağını söyleyen hormonlar gönderir.
Hormon hücreye büyümesini veya büyümeyi durdurmasını söyleyebilir. Bir hücreyi şeklini veya aktivitesini değiştirmeye yönlendirebilir. Bu talimatlar kalbin daha hızlı pompalamasına veya beyne açlık hissinin gönderilmesine neden olabilir. Bir hormon kan dolaşımında şekere tutunur ve daha sonra bu şekeri hücrelere işleyerek çalışmalarını hızlandırır. Başka bir hormon vücudunuza bazı besinleri yakıt olarak yakmasını söyleyebilir ya da enerjilerini daha sonraki bir tarihte kullanmak için yağ olarak depolamaları komutu verebilir.
İnsan vücudu, vücuttaki hücreler ve dokular tarafından yaklaşık 50 farklı hormon üretir. Bunlardan en çok bilinenleri:
Adrenalin stres hormonudur. Dövüş ya da uçuş hormonu olarak bilinen adrenalin kalp ve solunum hızlarını artırarak ve kasları efor için hazırlayarak vücudun strese tepki vermesine yardımcı olur.
Kadınlık hormonu olarak da bilinen bu hormon kadınlarda, kadınsı özelliklerin büyümesini teşvik eder ve vücudu (ergenlikten menopoza kadar) yumurtaları serbest bırakmak ve gelişmekte olan bir fetusu doğum yoluyla beslemek için hazırlar. Erkeklerde ise bu hormon sperm gelişimine ve sağlıklı bir cinsel dürtüye yardımcı olur.
Açlık hormonudur. Çoğunlukla midede üretilen beyne, vücudun enerjisinin azaldığını ve yemek yeme zamanının geldiği uyarısını verir.
Vücut kan dolaşımındaki şekeri, bu şekerin yakıt olarak kullanılabileceği hücrelere taşınmasına yardımcı olur.
Tokluk hormonudur. Esas olarak yağ hücreleri tarafından salgılanan ve vücuda ne zaman yemek yenmesi gerektiğini ileten hormondur. Leptin ayrıca, gelen yiyeceklerin ne zaman yakılacağını veya yağ olarak depolanacağını da belirler.
Uyku hormonudur. Bu hormon beynin epifiz bezi tarafından üretilir ve vücudu uyku için hazırlar.
Erkeklerde testisler tarafından üretilen erkek vücudunun yüz ve vücut kılı, derin ses ve kas gücü gibi erkeksi özellikler geliştirmesini sağlar. Yumurtalıklar ve adrenal bezler tarafından kadınlarda üretilen testosteron ise koltuk altı kıllarının büyümesi gibi özelliklere sebep olur.
Büyüme hormonudur. Tiroksin tiroid tarafından salgılanan birincil hormondur. Beyin, kemik ve kas büyümesini teşvik etmede rol oynar. Aynı zamanda kalp ve sindirim sisteminin aktivitelerini düzenlemeye yardımcı olur.
Glukokortikoidler: Kortizol
Mineralokortikoidler: Aldosteron
Cinsel steroidler: Androjenler, Testosteron. Dehidroepiandrosteron (DHEA)
Androstendion, Dihidrotestosteron, Estrojenler, Estradiol, Estron, Estriol, Projestajenler, Projesteron
İdil Ediboğlu Koç
Diyetisyen