İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
İşleminiz gerçekleştiriliyor. Lütfen bekleyiniz...
Güneş vitamini olarak bilinen D vitamini, diğer vitaminlere göre büyük ölçüde besinlerden değil, güneşe maruz kalma yoluyla vücuda alınan özel bir vitamindir.
Güneşe yeterince maruz kalmadığınızda veya besinler yoluyla yeterli miktarda D vitamini takviyesi alamadığımızda, D vitamini takviyeleri popüler bir seçenek haline gelebilir. Bu yazıda, D vitamininin temel işlevlerine, hangi besinlerde bulunduğuna ve eksikliğini önlemeye dair ipuçlarına değineceğiz.
D vitamini takviyesi, vücutta kalsiyum ve fosfat metabolizmasında rol alabilen bir bileşendir. Vücut, D vitaminini güneşe maruz kalma, bazı gıdalar ve takviyeler aracılığıyla alır. Alındıktan sonra, karaciğer ve böbreklerde aktif forma dönüştürülür ve bu süreçler, kemik sağlığı ve bağışıklık sistemi dahil olmak üzere çeşitli biyolojik işlevlerde önemli bir rol oynar. (1, 2).
D vitamini vücutta kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenleyerek kemik sağlığını destekler ve kemik mineralizasyonunu sağlar (3). Bunun yanında bağışıklık sistemini modüle edebilir (4). Ayrıca kas fonksiyonları, hücre büyümesi ve farklılaşması gibi birçok biyolojik süreçte yer alır (5).
D vitamini içeren besinler arasında yağlı balıklar, balık yağı, yumurta sarısı, mantarlar ve D vitamini ile güçlendirilmiş gıdalar bulunur.
D vitamini bulunan besinlere daha yakından bakacak olursak:
Yağlı balıklar: Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, doğal olarak yüksek D vitamini içeriğine sahiptir (7).
Balık yağı: Özellikle morina karaciğeri yağı, yüksek miktarda D vitamini içerir (8).
Yumurta sarısı: Yumurta sarısında da doğal olarak D vitamini bulunur (9).
Mantarlar: Özellikle güneş ışığına maruz kalan mantarlar D vitamini içerebilir (10).
D vitamini ile güçlendirilmiş gıdalar: Bazı ülkelerde süt, portakal suyu, yoğurt ve kahvaltılık tahıllar gibi gıdalar D vitamini ile zenginleştirilmektedir (11).
D vitamini genellikle hayvansal kaynaklarda bulunsa da bazı sebzeler de D vitamini türevlerini içerebilir. Bilimsel çalışmalara göre, D vitamini içeren sebzeler şunlardır:
Patates, Domates ve Biber (Solanaceae Familyası): Bu sebzeler düşük miktarda D vitamini içerebilir. Özellikle bu bitki ailesi, D vitamini sentezi için önemli sterolleri içerir (12).
Mantarlar: UV ışığına maruz kalan mantarlar, D2 vitamini bakımından zengindir. Özellikle Sparassis crispa, Pleurotus eryngii, ve Agaricus bisporus gibi mantarlar yüksek miktarda D vitamini içerir (13).
Diğer Bitkiler: Solanaceae ailesi dışında, bazı diğer bitkiler de D vitamini türevlerini içerebilir. Bu bitkiler arasında Solanum glaucophyllum gibi türler yer almaktadır (14).
D vitamini kilo alımına neden olmaz. Aksine, metabolizmayı ve yağ oksidasyonunu destekleyebilir ancak kilo üzerindeki etkileri genellikle dolaylıdır. D vitamini eksikliği olan bireylerde kilo alımına yatkınlık görülebilir, ancak uzun dönemli araştırmalar, D vitamini düzeylerinin doğrudan kilo alımı ile ilişkilendirilmediğini göstermektedir (15).
D vitamini kullanımı ile ilgili bilimsel kaynaklara göre, günlük 800-2000 IU aralığında D vitamini önerilmektedir. Özellikle 65 yaş üstü bireylerde kemik sağlığını desteklemek için günde 1000 IU D vitamini alınması tavsiye edilmektedir (16). Güneşe yeterli maruz kalmayan bireyler için günlük 800 IU - 1000 IU D vitamini takviyesi alınması önerilmektedir; bu durum özellikle yaşlılar için geçerlidir (17).
D vitamini, yağda çözünen bir vitamin olduğundan, en iyi şekilde yemeklerle birlikte alındığında emilir. Özellikle günün en büyük öğünüyle birlikte almak, emilimini artırabilir. Bir çalışma, d vitamini saatleri konusunda D vitamini takviyesini en büyük öğünle birlikte almanın serum D vitamini seviyelerini %56 oranında artırdığını göstermiştir (18).
D vitamini takviyeleri genellikle iki formda sunulur: D2 (ergokalsiferol) ve D3 (kolekalsiferol). Çalışmalar, D3 vitamininin daha etkili ve stabil olabileceğini göstermektedir, bu nedenle D3 içeren takviyeler tercih edilebilir (19). Takviye ürünlerinin üzerinde belirtilen D vitamini miktarının doğruluğu önemlidir. Güvenilir markalar, belirtilen miktarı doğru şekilde sunarlar (20).
En iyi d vitamini markasını buradan seçebilir; onlarca markanın sunduğu d vitaminlerine göz atabilir, içerik tablosunu karşılaştırabilir, yorumları okuyabilir ve satın alım işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
D vitamini eksikliği, güneşe yeterince maruz kalmama, yaşlılık, yetersiz beslenme, koyu cilt tonu ve obezite gibi nedenlerle meydana gelebilir.
Bu nedenlere daha yakından bakacak olursak:
Güneş Işığına Yetersiz Maruz Kalma: D vitamini, ciltte güneş ışığına maruz kalındığında sentezlenir. Yetersiz güneş ışığına maruz kalma, özellikle kapalı ortamlarda uzun süre kalma ya da güneş koruyucu kullanımı, D vitamini eksikliğine yol açabilir (21).
Yaşlılık: Yaş ilerledikçe cildin D vitamini üretme kapasitesi azalır ve yaşlı bireylerde daha sık D vitamini eksikliği görülür. Özellikle evde kalma eğiliminde olan yaşlılar bu eksikliğe daha yatkındır (22).
Diyetle Alım Yetersizliği: Çok az sayıda gıda doğal olarak D vitamini içerir ve diyet yoluyla alınan D vitamini genellikle yetersiz kalır. Bu, özellikle veganlar ve süt ürünlerini tüketmeyen kişiler için geçerlidir (23).
Cilt Rengi: Koyu cilt tonuna sahip bireylerde melanin seviyesi daha yüksek olduğu için güneş ışığından D vitamini sentezi zorlaşabilir, bu da eksikliğe yol açabilir (24).
Obezite: Vücutta fazla yağ dokusu, D vitamininin depolanmasını ve dolaşıma salınmasını engelleyebilir, bu da eksiklik riskini artırabilir (25).
D vitamini eksikliğiyle başa çıkmak için yağlı balıklar, mantarlar, D vitamini ile zenginleştirilmiş süt ürünleri ve tahıllar ile yumurta sarısı bulunur.
Yağlı Balıklar: Somon, uskumru, ton balığı ve sardalya gibi yağlı balıklar, doğal olarak yüksek miktarda D vitamini içerir ve eksiklik durumunda tüketilmesi önerilen en iyi kaynaklardır (26).
Mantarlar: UV ışığına maruz kalan mantarlar, özellikle D2 vitamini açısından zengin bir besin kaynağıdır. Bu nedenle D vitamini eksikliği durumunda mantarlar tercih edilebilir (27).
Güçlendirilmiş Süt Ürünleri ve Tahıllar: Birçok süt ürünü (örneğin süt ve yoğurt) ve kahvaltılık tahıllar, D vitamini ile zenginleştirilmiştir. Bu ürünler, günlük D vitamini alımını artırmada etkili olabilir (28).
Yumurta Sarısı: Doğal olarak D vitamini içeren yumurta sarısı, özellikle düzenli tüketildiğinde D vitamini seviyelerini desteklemeye yardımcı olabilir (29).
Aşırı D vitamini alımı, bağırsaklardan aşırı kalsiyum emilimine neden olabilir. Bu da kanda kalsiyum seviyesini yükselterek böbrek taşlarına, kemik ağrılarına ve böbrek fonksiyon bozukluklarına yol açabilir (30). Diğer yandan D vitamini toksisitesi (hipervitaminoz D) belirtileri arasında iştahsızlık, bulantı, kusma, halsizlik, aşırı susama (polidipsi) ve aşırı idrar çıkışı (poliüri) yer alır. Bu durumlar özellikle uzun süre aşırı dozda D vitamini alındığında ortaya çıkar (31).
Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için kullanımı kolaydır. Damla formunda, genellikle günlük ihtiyaç dozuna göre birkaç damla şeklinde ağız yoluyla uygulanır. Bebeklerde ve küçük çocuklarda sıkça tercih edilir çünkü hızlı emilim imkanı sunar ve kullanımı kolaydır.
Yüksek dozda D vitamini içerir ve genellikle bir seferlik doz şeklinde uygulanır. Ampuller, özellikle D vitamini eksikliği olan kişilerde hızlı bir takviye için kullanılır. Doktor kontrolünde kullanılması gereken bir formdur.
Hap formuna benzer ancak genellikle daha kolay yutulabilir. Kapsül formundaki D vitaminleri, genellikle mide asidi tarafından daha az etkilenir.
Tablet formu, günlük kullanım için uygun bir seçenektir. Çeşitli dozlarda bulunur ve genellikle yetişkinler tarafından kullanılır. Emilimi kapsül formuyla benzerdir.
D vitamini spreyi, dil altına püskürtülerek hızlı emilim imkanı sağlar. Özellikle tablet yutmakta zorlanan bireyler için uygun bir alternatiftir.
D vitamini eksikliği, vertigo gelişimi ve tekrarlama oranlarıyla ilişkilendirilmiştir. Çalışmalar, düşük serum D vitamini seviyesine sahip kişilerde baş dönmesinin daha yaygın olduğunu göstermektedir (32).
D vitamini eksikliğinin bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı direncini zayıflatarak ishal vakalarını artırma ihtimali vardır (33).
Somon, uskumru gibi yağlı balıklar, yumurta sarısı ve D vitamini ile güçlendirilmiş gıdalar (süt ürünleri, tahıllar) gibi besinler, günlük D vitamini ihtiyacını karşılamada yardımcı olabilir (34).
Yoğurt, doğal haliyle çok düşük miktarda D vitamini içerir veya hiç içermez. Ancak, birçok yoğurt ürünü, özellikle D vitamini eksikliğini önlemek amacıyla D vitamini ile zenginleştirilmiştir. Yapılan araştırmalar, D vitamini ile güçlendirilmiş yoğurdun, serum D vitamini seviyelerini artırmada etkili olabileceğini göstermektedir (35).
Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta
adresinizi kaydedebilirsiniz.
İnternet sitemizde satışa sunulan ürünler sporcu gıdası ve gıda takviyesi kategorilerinde ürünlerdir, kesinlikle beşeri tıbbi ürün veya ilaç değildir.
Reçete ile satılmazlar, doktor onayı gerektirmezler. Şirketimiz ilaç satışı yapmamaktadır, bu yüzden satılan ürünlerin çeşitli hastalıkları önleyici ya da
tedavi edici özellikleri yoktur. Ürünler sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzenin yerine geçmez. Amacımız tüketiciye en doğru bilgiyi sunabilmek olup,
yer verilen içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır, ürünlerin kullanımına yönelik hiçbir taahhüt veya tavsiye yerine geçmez.
Sitemizde satılan ürünler ile ilişkili olarak kullanılan tüm logo, marka ve patentli haklar ilgili hak sahiplerine aittir. Yanlış anlaşılan veya
yanıltıcı bulunan ibareler bulunması durumunda lütfen sitemizden bildirimde bulununuz. Tüm ürünlerimiz %100 orjinal olup, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı onaylıdır.
